Μαθήματα διπλωματίας απο τον Καποδίστρια.

Όταν ο Καποδίστριας ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, στα 1827, το μεγαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου βρισκόταν υπό τον έλεγχο των στρατευμάτων του Ιμπραήμ, ενώ ο Κιουταχής κατείχε σχεδόν όλη τη Στερεά Ελλάδα.

Υπήρχε έτσι ο κίνδυνος να παραμείνει η Στερεά υπό τουρκική κυριαρχία γιατί το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (1826) προέβλεπε πως το νέο κράτος θα περιελάμβανε μόνο τα εδάφη στα οποία συνεχιζόταν η Επανάσταση. Υπήρχε ακόμη αναφορά για εξαγορά των τουρκικών περιουσιών, ένα μέτρο πρακτικά ανεφάρμοστο μια και το νεοσύστατο κράτος δεν είχε τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους. Και βέβαια το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης μιλούσε για ελληνικό κράτος, όχι ανεξάρτητο, αλλά «αυτόνομο και φόρου υποτελές στον σουλτάνο» με συμμετοχή μάλιστα της Πύλης στην εκλογή του Έλληνα ηγεμόνα!

Ο Καποδίστριας στην αρχή έδειξε να αποδέχεται την αυτονομία και δεν έθεσε θέμα συνόρων. Σ' αυτή τη φάση βασικός του στόχος ήταν να πετύχει τη δέσμευση των Μ. Δυνάμεων για απόσχιση της Ελλάδας από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Παράλληλα εστίασε τις προσπάθειές του σε δύο στόχους: α) την αποχώρηση των δυνάμεων του Ιμπραήμ από την Πελοπόννησο και β) τη συνέχιση της επανάστασης στη Στερεά. Για την αποχώρηση των δυνάμεων του Ιμπραήμ προέβη στον εξής διπλωματικό ελιγμό: Ταξίδεψε ο ίδιος μέχρι τη Ζάκυνθο και έπεισε τον Άγγλο ναύαρχο Κόδριγκτον να πάει στην Αίγυπτο και να πείσει τον Μοχάμετ Άλι να διατάξει τον Ιμπραήμ να φύγει από την Πελοπόννησο αφού πρώτα ελευθερώσει τους Έλληνες αιχμαλώτους του. Για τη συνέχιση -πάση θυσία- της επανάστασης στη Στερεά έστειλε εκεί στρατό: αρχικά τρεις χιλιαρχίες υπό την αρχηγία του Δ. Υψηλάντη κατευθύνθηκαν προς την Αθήνα, ενώ εκστρατευτικό σώμα υπό την αρχηγία του Άγγλου Τζορτζ κινήθηκε με σκοπό να απελευθερώσει το Μεσολόγγι. Παράλληλα έστειλε στόλο στον Αμβρακικό κόλπο.

Τον Σεπτέμβριο του 1828 οι τρεις πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων φτάνουν στον Πόρο για να συναντηθούν με τον Καποδίστρια κομίζοντας μια πρόταση όχι και τόσο ικανοποιητική. Καθορίζουν ως γραμμή των συνόρων τη γραμμή που ενώνει τον Παγασητικό με τις πηγές του Αχελώου. Αποκλείουν δηλαδή μεγάλο κομμάτι της Στερεάς (Ακαρνανία – Αιτωλία) και την Εύβοια, ενώ επιμένουν στην αυτονομία. Ο Καποδίστριας καταφέρνει να πείσει τους πρέσβεις να δεχθούν στην εισήγησή τους ως σύνορα του νέου κράτους τη γραμμή Αμβρακικού – Παγασητικού, ενώ, παρά τις οδηγίες των κυβερνήσεων τους, οι πρέσβεις αποδέχονται την πρόταση του Καποδίστρια να συμπεριληφθεί στο νέο κράτος η Εύβοια, η Σάμος και η Κρήτη. Η γνωμάτευση αυτή των πρέσβεων απορρίφτηκε αμέσως από την αγγλική κυβέρνηση που ειδικά για την Κρήτη ήταν κάθετα αντίθετη.

Ο Καποδίστριας, γνωρίζοντας πως από μόνη της η διπλωματία δεν αρκεί, συνεχίζει τις πολεμικές επιχειρήσεις, στέλνοντας τον αδελφό του, Αυγουστίνο Καποδίστρια, επικεφαλής εκστρατευτικού σώματος που σημειώνει μεγάλες επιτυχίες στη Δυτική Στερεά. Το αποτέλεσμα των επιτυχιών αυτών θα φανεί στο Πρωτόκολλο του Λονδίνου (1829) με το οποίο αναγνωρίζονται ως σύνορα της Ελλάδας η γραμμή Παγασητικού – Αμβρακικού. Όμως ο πλήρης στόχος δεν έχει ακόμη επιτευχθεί. Οι Μεγάλες Δυνάμεις συνεχίζουν να αρνούνται κάθε συζήτηση για ανεξαρτησία των Ελλήνων αλλά μιλούν για επικυριαρχία των Τούρκων, καταβολή φόρου υποτέλειας στον σουλτάνο (1.500.000 γρόσια το χρόνο), ξένο κληρονομικό ηγεμόνα, ενώ τέλος αξιώνουν την ανάκληση των ελληνικών δυνάμεων από τη Στερεά.

Ο Καποδίστριας θα χρειαστεί να επιστρατεύσει όλες τις διπλωματικές του ικανότητες. Στο πρώτο του υπόμνημα τονίζει πως η βούληση του ελληνικού λαού για αβασίλευτο πολίτευμα έχει εκφραστεί με αποφάσεις Εθνικών συνελεύσεων που είναι δεσμευτικές για τον ίδιο ενώ ακόμα επικαλείται το γεγονός πως τυχόν απόσυρση των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων από τη Στερεά θα προκαλέσει κύμα προσφύγων προς την Πελοπόννησο. Ακολουθεί δεύτερο υπόμνημα με το οποίο προσπαθεί να αντικρούσει την απόφαση για αποζημίωση των τουρκικών γαιοκτησιών υπενθυμίζοντας πως αυτές οι γαίες έχουν ήδη υποθηκευτεί για να συναφθούν δύο δάνεια από την Αγγλία! Επίσης διευκρινίζει πως ο ελληνικός στρατός της Στερεάς αποτελείται από ντόπιους πληθυσμούς και όχι από στρατεύματα που στάλθηκαν από την Πελοπόννησο.

Έτσι περνούν οι μήνες μέχρι τη νίκη του Δ. Υψηλάντη στην Πέτρα (Σεπ. 1829), μια νίκη που ισχυροποιεί αφάνταστα τις ελληνικές θέσεις. Στις 3 Φεβρουαρίου του 1830 η Διάσκεψη του Λονδίνου θα διακηρύξει επιτέλους την πολιτική ανεξαρτησία της Ελλάδας. Η επιτυχία είναι τεράστια, αλλά οι Μεγάλες Δυνάμεις θέλοντας να μετριάσουν τις αντιδράσεις των Τούρκων, περιορίζουν και πάλι τα σύνορα της Ελλάδας στη γραμμή των εκβολών Σπερχειού – Αχελώου. Μένουν δηλαδή έξω δύο μεγάλα τμήματα της Στερεάς, η Αιτωλία και η Ακαρνανία (οι Άγγλοι ήταν αντίθετοι στην ενσωμάτωση της Ακαρνανίας επειδή έβλεπαν πως έθετε σε κίνδυνο την κυριαρχία τους στα Ιόνια νησιά). Σα να μην έφτανε αυτό οι Μεγάλες Δυνάμεις επιμένουν στην επιβολή ξένου μονάρχη ενώ απαιτούν την απόσυρση των ελληνικών στρατευμάτων από όσες επαρχίες δεν έχουν συμπεριληφθεί στο νέο κράτος.
Ο Καποδίστριας δε σκοπεύει φυσικά να ρισκάρει την ανεξαρτησία της Ελλάδας αρνούμενος την απόφαση. Ίσα ίσα εξαίρει την αναγνώριση της ανεξαρτησίας, αλλά στο ζήτημα της μοναρχίας τονίζει για άλλη μια φορά πως τα συνταγματικά δικαιώματα του ελληνικού λαού έχουν θεσπιστεί από εθνικές συνελεύσεις, ενώ στο θέμα της εκκένωσης των επαρχιών επιδεικνύει απαράμιλλη διπλωματική ικανότητα. Ναι, λέει, βεβαίως να αποσυρθούμε από τα εδάφη που δεν κατοχυρώθηκαν στην Ελλάδα, αλλά να αποσυρθούν και οι Τούρκοι από την Αττική και την Εύβοια. Και να έρθει επιτροπή να ελέγξει την κατάσταση. Και να παρασχεθούν στην Ελλάδα τα οικονομικά μέσα ώστε να αντιμετωπίσει το προσφυγικό θέμα που θα προκύψει.
Πετυχαίνει λοιπόν αναβολή της εκκένωσης που θα οδηγήσει τελικά σε ματαίωσή της. Παράλληλα όμως φουντώνει η αντιπολίτευση εναντίον του. Άγγλοι και Γάλλοι δείχνουν μια άνευ προηγουμένου εύνοια προς τους Υδραίους και τους Μανιάτες που ηγούνται της αντιπολίτευσης. Η υπονόμευση του Κυβερνήτη από εσωτερικό και εξωτερικό έχει αρχίσει. Αποκορύφωμα της υπονόμευσης αποτελεί η ανταρσία της Ύδρας.
Το Σεπτέμβριο του 1831, με το νέο Πρωτόκολλο του Λονδίνου, αλλάζει οριστικά προς το συμφέρον της Ελλάδας η συνοριακή γραμμή. Αποδίδονται στο νεοσύστατο κράτος τα εδάφη που από την αρχή διεκδίκησε ο Καποδίστριας.
Δεκατρείς μέρες αργότερα ο Καποδίστριας δολοφονείται από τους αδελφούς Μαυρομιχάλη.
Πηγές:

-Ιστορία του Ελληνικού ΈΘνους, Εκδοτική Αθηνών
-Το ζήτημα των συνόρων: ένα υπόδειγμα διπλωματικής στρατηγικής, Κ. Χατζηαντωνίου, περιοδικό ΙΣΤΟΡΙΑ (ΙΟΥΛ 2010)
-Οι μεγάλες συνθήκες, εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 19/10/2003
-Η αυγή της ελληνικής πολιτικής ανεξαρτησίας, εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, 14/3/2009
-Η καποδιστριακή πολιτεία (1828-1832) (μέρος 2ο, Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
 
Αναδημοσίευση από το Λογομνήμων κατ' ευφημισμόν
μέσω logiosermis.net



from The Secret Real Truth http://ift.tt/26EQQLu
via IFTTT